Deze reeks van de maker van ‘Six Feet Under’ is een ontluisterende selfie van progressief Amerika

Here and Now is niet alleen de eerste grote reeks van HBO in 2018, het is ook een reeks die alleen in 2018 had kunnen uitkomen. Een ontluisterende selfie van progressief Amerika onder Trump, van de maker van Six Feet Under.

Het moet van Wie wordt de man van Wendy? geleden zijn dat een vlag nog zo netjes de lading dekte als bij Here and Now, een serie die zo hier en nu is dat het soms beangstigend wordt. Een voorbeeld? Op een gegeven moment vertelt een prostituee dat ze recentelijk als verjaardagscadeau van een miljardair aan diens veertienjarige zoon had gediend. Krek hetzelfde bericht stond twee weken geleden in de krant, met als enige verschil dat de jongen in de krant twaalf was. Fictie moet het nu eenmaal altijd tegen de werkelijkheid afleggen.

Even voorstellen: centraal in Here and Now staan Greg Bishop (Tim Robbins) en Audrey Black (Holly Hunter), een filosofieprofessor en zijn echtgenote, een ex-therapeute. Ze worden omringd door hun drie adoptiekinderen en hun enige biologische dochter, het kakkernestje. De adoptiekinderen komen respectievelijk uit Vietnam, Liberia en Colombia. De eerste, Duc, is een succesvolle life coach (hij verkiest de term ‘motivational architect’) en een yup die het celibaat aanhangt en er een innige affaire met zijn eigen ego op na houdt. Ashley zit in de mode, is getrouwd met een Republikein (‘om onze moeder te pesten’) en heeft een dochtertje van vier. De derde heet Ramon en is een aanmodderende student/pothead/videospelontwerper. Hij wordt door de eerste twee ‘baby Jesus’ genoemd omdat hij in de ogen van hun ouders perfect is. De jongste heet Kristen en krijgt in de eerste aflevering chlamydia cadeau van een model dat door haar zus wordt meegebracht naar het verjaardagsfeest van hun vader.

Tim Robbins is uitmuntend als Bishop, de patriarch die aan de rand van zijn eigen familie staat. Zijn claim to fame is een bestseller van jaren geleden, Be Here Now, waarvan de inhoud hem tegenstaat. Hij gaat naar de hoeren. Hij is niet depressief, wel door en door droef. Op het einde van de eerste aflevering geeft hij een speech die de thermostaat op ‘arctisch’ zet. ‘We’ve lost’, zegt hij, en hij heeft het over zijn leven, zijn familie, zijn visie, de progressieve droom. Hij huilt er een beetje bij. Heeft hij gelijk?

Selfie

Alan Ball, de bedenker van Six Feet Under en True Blood, houdt aan de hand van de familie Bishop zijn eigen clubje een selfie voor. Progressief Amerika is ten prooi aan verregaande verwarring sinds Hillary Clinton in de race naar het Witte Huis over haar eigen zelfgenoegzaamheid struikelde en Jan met de pet haar liet liggen. Haar verlies wéégt op deze reeks. Door de personages wordt er niet over gepraat – het lijkt wel het enige taboe – maar hun schepper schreeuwt het bijna uit: ‘Het is onze eigen schuld!’ Er gaapt namelijk een Grand Canyon-achtige kloof tussen de Bishops en de werkelijkheid. Hun bubbel heet Portland, Oregon, tegelijk een van de meest progressieve én een van de blankste steden van de Verenigde Staten. Ze kwebbelen aan één stuk langs elkaar heen over godsdienst, filosofie, geaardheid, terrorisme, druggebruik, hoofddoeken, racisme, empathie en diversiteit. Ze denken de hele wereld te begrijpen, maar lopen om te beginnen al stuk op elkaar. Zowat alle personages zijn hoogopgeleiden die praten alsof ze de geschiedenis van de twintigste eeuw geïnternaliseerd en eigenhandig van voetnoten voorzien hebben. Als ze al eens mensen van buiten de bubbel ontmoeten, zijn het extremen: een dakloze, een pro-lifer… Alle Jannen met de pet zijn vakkundig uit hun wereld weggesneden.

Tegelijk weerspiegelt Here and Now aldoor de complexiteit van de (westerse) wereld anno 2018. De reeks roept vragen op, en Alan Ball is niet tevreden met eenvoudige antwoorden. Hij laat een seculiere Iraniër een fles wijn meebrengen naar het huis van een blanke moslim. Een gimmick, maar de discussie die erop volgt, blijft aan de ribben kleven. Van de zoon van die Iraniër – een psychiater die met zichzelf in de knoop ligt – maakt hij dan weer wel een moslim, die ook nog eens genderfluïde is. Op school voeren jongeren een discussie over Black Pride versus White Pride. ‘Waarom mogen wij geen White History Month, en jullie wel een Black History Month?’ ‘Omdat het elke maand White History Month is!’ Die hele discussie is zo uit de laatste plaat van Solange Knowles gelicht. Hoe hier en nu kun je zijn?

11:11

Here and Now is een ambitieuze reeks, maar is ze ook belangrijk te noemen? Ten eerste: laat ons gerust. Een reeks op grond van een handvol afleveringen ‘belangrijk’, ‘essentieel’ of ‘nu al klassiek’ noemen, had een van de treitertrends kunnen zijn die in Here and Now aan bod komen. Vraag het ons over drie jaar nog eens.

Ten tweede: Here and Now is gedurfd, doordacht en voortreffelijk in beeld gebracht. Er wordt uitstekend in geacteerd, met naast Robbins ook een pluim voor Holly Hunter (wat ons betreft helemaal terug sinds Top of the Lake) en Sosie Bacon, dochter van Kevin Bacon en Kyra Sedgwick. Alleen moet Alan Ball opletten dat hij zijn plotlijnen niet louter als kapstokjes gaat zien om zijn hot issues aan op te hangen. The Wire en Deadwood gingen ook over zoveel meer dan wat je zag, maar je kon altijd op dat eerste niveau terugvallen: gelaagde, interessante personages die een hoop shit meemaken. Er was ook altijd iemand om voor te supporteren, en dat missen we hier. Als het jongste adoptiekind Ramon, in een bizar metafysisch nevenverhaal, overal de cijfercombinatie 11:11 begint te zien en last krijgt van de vreselijkste visioenen, denk je als kijker niet: ‘Wat erg voor die jongen.’ Je denkt: ‘Symbool voor zijn existentiële verwarring.’ Snapt u?

De enige waar we het een beetje mee te doen hadden, is het intrieste personage van Tim Robbins, die gaandeweg tot de kern van de malaise in zijn familie en sociale klasse lijkt door te dringen. Hij weet namelijk dat hij verantwoordelijk is voor de wereldvreemdheid van zijn kroost. Als een student hem vraagt ‘of we het nu niet over Schopenhauer moeten hebben’, jaagt hij de hele klas de deur uit met de boodschap te gaan vloeken, vogelen, protesteren en kwaad te worden. ‘Lééf, godverdomme!’

Ten derde: het is heel moeilijk om bij Here and Now te vergeten dat links wereldwijd op apegapen ligt. Een dikke onvoldoende voor escapisme.