Ricky Gervais bekijkt het nuchter: ‘Er wacht ons hierna geen beloning: het leven zélf is de beloning’

© .

In zijn nieuwe Netflix-reeks After Life incarneert Ricky Gervais Tony, een kersverse weduwnaar die daarop iedereen in zijn buurt besluit te terroriseren, met harddrugs klooit en aan zelfmoord denkt. Maar wie moet de hond dan voeren?

Ricky Gervais rookt heroïne in After Life. En – alsof hij dat vooral nog eens wil onderstrepen – gebruikt hij de allerhardste harddrug niet één, maar twee keer. ‘Het zou toch een verkeerd beeld geven als ik níét toonde dat heroïne naar meer smaakt?’ zegt hij met zijn kenschetsende wolvengrijns. ‘Zoals ik het in een van mijn stand-upshows zeg: “Hobnobs, Pringles, once you pop you can’t stop. Net als met heroïne.”‘

De man van The Office en Extras heeft een lucratieve tweede carrière gepuurd uit opschudding en woede opwekken, zowel in zijn stand-up als op het podium van de Golden Globes, waar hij al tot vier keer toe de grootste Hollywoodsterren heeft mogen beledigen. Het zesdelige After Life is confronterend op een andere manier. De van dood en verdriet doortrokken reeks is zo zwart als comedy maar kan zijn. Weduwnaar Tony betaalt op een gegeven moment zelfs iemand om zelfmoord te plegen. ‘Het goeie is dat mensen mij van niets kunnen beschuldigen. Ze weten dat ik ook maar een personage speel.’

We moeten af van onze haat voor mensen die uit het leven stappen, we mogen niet langer denken: hoe dúrf je?!

Dat is dus Tony, een journalist die net zijn vrouw aan kanker heeft verloren. Zelfmoord is geen optie voor hem, omdat hij voor zijn hond moet zorgen, dus uit hij zijn woede en verdriet door alles te zeggen en te doen wat hij wil, ongeacht de schade die hij daarmee berokkent. Heroïne wordt dan weer behoorlijk positief voorgesteld, in de zin dat Tony troost vindt in de roes – je ziet hem in een visioen wegdrijven in de armen van zijn vrouw.

Je beseft toch ook dat je daarmee mensen zult choqueren?

Ricky Gervais: (schudt het hoofd) Er zit in die scènes hoegenaamd geen commentaar op de drug heroïne an sich, positief of negatief. Tony is een man in vrije val: het ene moment is hij gelukkig getrouwd, het volgende hangt hij rond met een drugsverslaafde en een sekswerker omdat niks hem nog kan schelen. Wie zou dan niet een stapje in de onderwereld zetten? Praat met honderd heroïneverslaafden en ik wed dat negentig procent zijn eerste shot heeft gezet na een traumatische ervaring. Wat ik uit die scènes onthoud, is dat Tony iets probeert waar hij in normale omstandigheden niet eens aan zou denken en dat het niet goed afloopt. Hij is niet de man om heroïne te gebruiken. Niet dat iemand dat ooit wel is.

Toch lijkt hij na die twee keer zomaar te kunnen stoppen met de meest verslavende drug op de markt. Dat klinkt niet erg geloofwaardig. Heb jij ooit heroïne geprobeerd?

Gervais: Nee, maar ik geloof wel dat een shot zetten een stuk verslavender is dan een beetje heroïne in een joint draaien en dat oproken. Ik laat een personage ook zeggen dat heroïne roken minder erg is dan spuiten, omdat ik niet wil dat mensen denken dat het geen kwaad kan om een paar keer heroïne te proberen. Ik heb dus wel degelijk een geweten, én ik heb mijn research gedaan.’

Lachen met Mel

Gervais is spraakzaam en vriendelijk wanneer we elkaar ontmoeten in een café in de buurt van zijn huis in Noord-Londen. Als je voorbij zijn shock tactics kijkt, merk je – zowel in dit interview als in After Life – dat hij veranderd is: hij wil meer dan vroeger ook gezien worden als de good guy.

Hij is nog altijd een energiebommetje, even ad rem als nerveus, en ook de spuuglok en het Bowie-achtige gebit zijn nog steeds van de partij. Maar zijn onafscheidelijke zwarte T-shirt is iets gevulder dan tien jaar geleden, toen hij zijn best deed om in Hollywood een leading man te worden.

Dat je hem op zijn drang om te choqueren wijst, deert hem niet. Zou ook vreemd zijn: zijn personage Tony geeft in After Life geld aan zijn drugleverancier, wetende dat die het zal gebruiken om zelfmoord te plegen.

'Ik probeer altijd sterke vrouwenrollen te schrijven, in plaats van ze als rekwisieten in de handen van mannen op te voeren.'
‘Ik probeer altijd sterke vrouwenrollen te schrijven, in plaats van ze als rekwisieten in de handen van mannen op te voeren.’

Gervais: Die scène vind ik al meer omstreden. Hoewel ik pro euthanasie en begeleide zelfmoord ben.

Zou je het zelf overwegen?

Gervais: Reken maar. Als mijn tijd komt, wil ik naar Boots (Britse farma- en gezondheidsketen, nvdr.) kunnen gaan en een middeltje uit de rekken halen. Ik hoop echt dat we daarin ruimdenkender worden. We moeten af van onze haat voor mensen die uit het leven stappen, we mogen niet langer denken: ‘Hoe dúrf je?!’ Dat is al te gek.

Wilde je met de zelfmoord- en heroïnescène de voorpagina’s halen?

Gervais: Daar heb ik nooit aan gedacht. Ik vind controverse voornamelijk vervelend, ze staat in de weg.

Dat is nieuw. Na The Office en Extras heeft Gervais van zichzélf een personage gemaakt, een brutale aap die de edele kunst van het beledigen op een ander niveau getild heeft. Zo dreef zijn voortdurende gebruik van het woord ‘mong’ – mongool – mensen die met andersvaliden werkten tot waanzin. Hij verontschuldigde zich uiteindelijk, maar de laatste keer dat ik hem zag optreden, had hij het onder andere over ‘de goeie ouwe tijd van het IRA’, en hoe hij liever een kopje thee zou drinken met Hitler dan met iemand met een notenallergie. En in de VS is hij bekender als onbeschofte gastheer van de Golden Globes dan voor zijn films Ghost Town (2008) of Muppets Most Wanted (2014). We hebben het hier over de man die mopjes maakte over Mel Gibsons drankprobleem terwijl de acteur voor zijn neus zat. Diezelfde man heeft met After Life een reeks gemaakt die, op grond van de eerste afleveringen, aanvoelt als de donkerste comedyreeks in de geschiedenis.

Gervais: Daar is een goeie reden voor: je grote liefde die aan kanker ten onder gaat, is ook het donkerste dat je in het leven kunt meemaken, toch? Ik reken op het begrip en de vergevingsgezindheid van de kijker, dat hij aanvoelt dat deze man – die, toegegeven, een regelrechte verschrikking is – het toch waard is om gered te worden.

De sterkste personages in After Life zijn de vrouwen: Kerry Godliman als Lisa, Tony’s overleden vrouw, Ashley Jensen als een verpleegster en Roisin Conaty als sekswerker.

Gervais: Dat was toen ik opgroeide niet anders. De vrouwen in mijn omgeving waren niet het zwakke geslacht, het waren leeuwinnen die de boel bij elkaar hielden. Ik was als jongen heel close met mijn moeder Eva. Ik heb me nooit met die damsel in distress-nonsens ingelaten. Ik probeer altijd sterke vrouwenrollen te schrijven, in plaats van ze als rekwisieten in de handen van heroïsche of grappige mannen op te voeren. Want in het echt is het bijna altijd andersom. Het zijn de leeuwinnen die het werk doen.

Je grote liefde die aan kanker ten onder gaat, dat is toch het donkerste dat je in het leven kunt meemaken? Dat is mijn grootste angst.

Voor Jane

Gervais’ partner is schrijfster Jane Fallon, op wie de grappige, nuchtere Lisa sterk lijkt. Ze leerden elkaar meer dan dertig jaar geleden kennen aan de universiteit, toen ze allebei jong en platzak waren. Zij brak het eerst door: ze werd een succesvolle tv-producer – voor EastEnders en This Life – nog vóór Gervais met The Office op de proppen kwam. Tegenwoordig wonen ze in een herenhuis van 10 miljoen pond in de Londense wijk Hampstead, maar verder laat het koppel zich niet op buitensporigheden betrappen. ’s Avonds zitten ze bij voorkeur tegen zessen met hun poes Ollie, een fles wijn en een dvd op de bank.

Zou het kunnen dat After Life een ode aan Jane is?

Gervais: Ja. Haar dood is mijn grootste angst. En ik wilde tonen hoe leuk ons leven is. Het gaat bij ons niet om romantische dinertjes en tochtjes in een gondola, het gaat om niet kunnen wachten tot je thuis bent omdat je samen zoveel lol beleeft. Met z’n tweeën televisie kijken. Of idiote dingen doen, zoals rondlopen en je armen uitsteken alsof je een vliegtuig bent.’

Voor een inkijkje in het privéleven van Gervais moet je dus naar de flasbacks in After Life kijken. Halverwege de reeks, wanneer Tony de gevolgen van zijn gedrag begint in te zien, vang je bovendien een glimp op van de mens die hij zelf zou willen zijn. Tony kan niet wreed en onmogelijk blijven tegenover de mensen om hem heen, want dat is niet wie hij is. Bij het graf van zijn vrouw is hij dan al een paar keer een oudere weduwe tegengekomen, gespeeld door Penelope Wilton. In een van hun mooie scènes samen zegt zij: ‘We hebben alleen elkaar. We moeten elkaar door het leven helpen te worstelen, want daarna is het allemaal voorbij.’

Is dat wat jij stiekem zelf gelooft?

Gervais: Yep. Ik geloof niet in hemel en hel. Er wacht ons hierna geen beloning: het leven zélf is de beloning. Dat is wat ik echt denk.

Je beseft toch dat sommige mensen door je goede bedoelingen verrast zullen zijn?

Gervais: Ja hoor, maar dat is omdat ze me niet kennen. Waarop baseren die mensen zich? Ik die op het podium een zelfvoldane versie van mezelf opvoer en foute dingen zeg om de mensen te vermaken? Ik die uithaal naar hun favoriete sterren op de Golden Globes? Dat is toch alleen maar marketing.

'Ik die op het podium een zelfvoldane versie van mezelf opvoer en foute dingen zeg om de mensen te vermaken? Pure marketing.'
‘Ik die op het podium een zelfvoldane versie van mezelf opvoer en foute dingen zeg om de mensen te vermaken? Pure marketing.’

Hoe bedoel je?

Gervais: Wat ik bedoel, is dat Simon Cowell ook niet aan iedereen gaat vertellen dat hij in het echt niet zo’n eikel is als hij in The X Factor speelt. Ik zet mezelf op de Globes neer als een gast met een glas op die alles zegt wat in hem opkomt. Terwijl ik nooit dronken ben en alle grappen op voorhand zijn uitgeschreven en ingeoefend.

Worden die op voorhand ook voorgelegd aan je celebritydoelwitten?

Gervais: Natuurlijk. Ik spéél de slechterik. Ik heb niks tegen de mensen die ik viseer, maar als je de rijkste, meest geprivilegieerde mensen ter wereld al niet meer kunt plagen, bij wie kan het dan wel nog?

Adieu Hollywood

Zijn eerste en nog altijd bekendste personage was duidelijk een façade. ‘David Brent komt met alles weg, zelfs moord.’ De ijdele, in zijn eigen denkwereld verdwaalde hoofdfiguur van The Office en Life on the Road zingt liedjes over zigeuners en indianen waarvoor Ricky Gervais zou worden gelyncht.

Gervais: De mensen weten dat ze bij zulke liedjes met Brents attitude lachen, dat maakt het gemakkelijk. Het wordt een pak lastiger als ik tijdens mijn stand-upshows tussen Gervais en Brent heen en weer spring.

Doe je weleens aan zelfcensuur?

Gervais: Elke dag. Ik lig ’s nachts wakker van de vraag: ‘Kan ik dit wel zeggen? Is dat niet te wreed? Wie zal zich daardoor aangevallen voelen?’ Echt bij alles wat ik doe.

Wat me raakt: op een tournee vertel ik aan 800.000 mensen dezelfde mop. Daarna komen daar op Netflix nog eens 40 miljoen kijkers bij. Vervolgens schrijft een van hen een snobistische blogpost, en die gast denkt dat hij langer over mijn mop heeft nagedacht dan ik. Nee! Over al mijn materiaal is jarenlang nagedacht, waarna het ook nog eens de test van mijn liveshows moet doorstaan. This is tested on humans!

Dé plaats waar zijn critici hem kunnen bereiken, is Twitter. Gervais heeft 13 miljoen volgers, maar zijn liefde voor het medium is bekoeld. ‘Er is gewoon te veel herrie. Iedereen zit op Twitter, en om het even welke tweet staat op gelijke hoogte als de mening van iemand als Richard Dawkins. Alsof de verzender daarvan evenveel gewicht in de schaal legt.’

Bovendien is de wereld veranderd. ‘Een paar jaar geleden kon ik een foute grap maken en iedereen was mee. Nu is de reactie vaak: “Dit kun je niet zeggen, want er zijn mensen die écht zo denken.”‘

Ricky Gervais

Geboren in 1961 in Reading.

Zong van 1982 tot 1984 bij Seona Dancing, een new-wavegroep met één hit… in de Filipijnen.

Is sinds 1982 samen met dezelfde vrouw: tv-producer en schrijfster Jane Fallon.

Schreef en regisseerde in 2001 samen met Stephen Merchant het baanbrekende The Office. Speelde in die reeks zelf de onuitstaanbare kantoorchef David Brent. Andere reeksen: Extras, Life’s Too Short en Derek.

Probeerde het te maken als Hollywoodacteur, maar is in Amerika beter bekend als viervoudig host van de Golden Globes.

Waarom tweet je dan nog?

Gervais: Deels omdat het een marketingtool is, deels om tegen onwaarheden en domheid in te gaan.

Je trok ooit met Jane naar L omdat je een filmster wilde worden. Is die droom voorgoed opgeborgen?

Gervais: Misschien doe ik om de zoveel jaar nog eens een film, maar het houdt me minder bezig. In Hollywood heb je alleen nog maar Marvel, of de kleine films die je op Sundance ziet. En alle sterren willen hun eigen tv-reeks, quiz of podcast. Voor mij heeft televisie de cinema verslagen – daar hebben The Sopranos en The Wire voor gezorgd. Ik kijk alleszins niet meer naar films. Naar tv eigenlijk ook niet: ik kijk op Netflix naar dramareeksen van over de hele wereld.

Je prioriteiten liggen tegenwoordig elders?

Gervais: Jerry Seinfeld heeft me ooit gezegd: ‘Waarom wil je eigenlijk films maken? Je bent een komiek!’ Ik snap nu wat hij bedoelt. Ik haal veel voldoening uit mijn stand-up: ik hoef met niemand rekening te houden, ik kan elke avond iets anders vertellen, de zalen zijn op voorhand uitverkocht… Waarom zou ik nog drie jaar van mijn leven aan een behoorlijk ontvangen film besteden als ik één jaar de wereld kan rondtrekken met een stand-upshow en daarna via Netflix nog eens langs de kassa kan passeren?

Je voelt je duidelijk thuis bij Netflix. Zou je voor de BBC een reeks als After Life kunnen maken?

Gervais: Misschien wel, maar dan alleen met veel discussies en slaande deuren. Ik heb het gevoel dat Netflix me vertrouwt. Ze lezen de scenario’s, en ze hebben wel degelijk een geweten – echt aanstootgevende dingen, zoals racisme, zouden niet passeren. Mensen hebben natuurlijk het recht om gechoqueerd te zijn, maar ik zie niks in After Life dat voor om het even welke rechtbank tot een gegronde klacht zou kunnen leiden.

Hij denk even over die laatste zin na. De Ricky Gervais die we kennen, houdt van controverse en provocatie, maar het valt op dat hij in deze vreemde tijden als een van de good guys gezien wil worden. Dat is echt belangrijk voor hem.

‘Er is in al die jaren nog geen enkele gegronde klacht geweest, eigenlijk. Ondanks wat ik al allemaal gezegd en gedaan heb. Dat wil toch iets zeggen, niet?’

Cole Moreton – The Mail on Sunday/Daily Mail

After Life

Vanaf 8/3 op Netflix.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

HET LEVEN NA DE DOOD VOLGENS RICKY GERVAIS

Ricky Gervais bekijkt het nuchter: 'Er wacht ons hierna geen beloning: het leven zélf is de beloning'

Tony (Ricky Gervais) is journalist bij een lokale gratis krant die headlines haalt uit een vochtvlek die op Kenneth Branagh lijkt, maar sinds de dood van zijn vrouw Lisa is dat niet eens zijn voornaamste zorg. Ambitieus was hij toch al niet.


Tony wil zelf ook dood. Hij en Lisa hadden geen kinderen, wel een hond die altijd honger heeft als hij op het punt staat zichzelf van kant te maken. En dus besluit hij om voorlopig maar in leven te blijven en de hele mensheid te straffen voor zijn verdriet: zijn schoonbroer, die ook zijn chef is op de krant, zijn collega’s, de postbode. Hij drinkt, komt te laat op het werk, hangt rond met een drugdealer en een sekswerker, rookt een paar keer heroïne… Als hij voorbij de lagere school komt en naar zijn neefje George zwaait, roept een ander jongetje dat hij een pedo is. Antwoord: ‘Ik ben geen pedo. En zelfs als ik er één was, hoefde jij niks te vrezen, lelijke rosse.’


En toch. Wat Gervais probeert in de synopsis van zijn nieuwe show After Life – of in het interview hiernaast – is hem niet gelukt aan de schrijftafel: Tony neerzetten als een klootzak. Je merkt al in de eerste afleveringen dat zijn hoofdfiguur niet alleen een intelligente, maar ook een goeie gast is. Hij bezoekt zijn demente vader in het rusthuis, past op zijn neefje George en is lief voor de stagiaire die hij onder zijn hoede krijgt. Bij het graf van zijn vrouw praat hij in een reeks ontroerende scènes met een oudere weduwe over zijn verdriet. Eigenlijk viseert hij gewoon de mensen die de beleefde, welopgevoede Tony van vroeger ontzag. Dat maakt van After Life niet alleen een herkenbare, maar ook een heel humane reeks, die de blanke pit van Ricky Gervais voor het eerst in het volle daglicht plaatst.


De eerste aflevering van deze Amerikaans aandoende comedy is doortrokken van verdriet, maar gaandeweg breken er grappen door het wolkendek. Tony’s knettergekke psychiater en de pedante secretaresse op de redactie zijn old-school Gervais, en de krant levert met fotograaf Lenny (Tony Way) en de onnozele headlines (Nog één: ‘Vogelnestje aan tiener verkocht na uiterste verkoopdatum’) nog twee heel amusante running gags. De beledigingen halen dan weer niet altijd het niveau van Gervais’ presentaties op de Golden Globes, en eigenlijk is After Life op z’n best als het ontroert. Tony is een mens voor wie de zin van het leven samenvalt met de zin ín het leven, zoals Remco Campert ooit voorschreef. Die zin is weg nu zijn vrouw aan kanker overleden is, maar toch is er voor hem meer hoop dan er voor David Brent ooit geweest is.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content