Tristan, poptalent zonder compromissen: ‘Ik ben geen feministische fasciste’

Een paar jaar terug ploeterde Isolde Van den Bulcke nog als r&b-debutante Siam in Gentse vijvers, vandaag zwemt ze fluks tussen pop, jazz en electronica als Tristan. ‘Droomt niet iedereen ervan om foute kermismuziek te maken?’

Wanneer ik halverwege ons onderhoud in de Vooruit nog een rondje gember-citroenkombucha haal – we zijn tenslotte in Gent – blijft de tape gewoon lopen. Om de tijd te doden begint Isolde Van den Bulcke dan maar zachtjes te neuriën en gedempt over de achtergrondgeluiden van het café heen te zingen. Het moet de eerste keer zijn dat ik bij het uittikken stukken van een interview dode lucht heb teruggespoeld om alles nog eens te beluisteren. Van den Bulcke heeft nu eenmaal een bezwerende stem die je eender wat kan verkopen. Een goede eigenschap ook voor iemand die als Tristan propvolle, tussen jazzy dromen en koortsige electronicanachtmerries schipperende ambientpop maakt. Deze week verschijnt Delidomia, de tweede ep van de vrouw die de milde waanzin van Björk lijkt te combineren met het eigenzinnige van Melanie De Biasio en het kapsel van…

‘… Angèle, blijkbaar. Ik heb het gemerkt op de MIA’s, toen iedereen me in het Frans kwam feliciteren. (lacht) Bizar. Maar als het niets wordt met Tristan, kan ik dus nog altijd als Angèle-imitator aan de slag. (denkt na) Angèle en ik zijn toevallig ook op dezelfde dag geboren, en dat vind ik al bij al een beetje confronterend. Ik ben blijkbaar niet zo goed bezig, hè?’

Want je wilde ook een popicoon worden voor je 23e?

Isolde Van den Bulcke: Het Angèlescenario is eigenlijk mijn grootste nachtmerrie. Alle respect voor wat ze doet, maar ik zit een beetje in met haar: gaat het allemaal niet té snel? Dan groei ik toch liever nog even verder in de luwte. Niet dat ik echt een keuze heb: ik maak gewoon geen radiovriendelijke muziek. (lacht)

Delidomia is veel geworden. Heel veel. Maar hypertoegankelijk is het inderdaad niet.

Van den Bulcke: In mijn hoofd klinkt het allemaal superlogisch, maar het is inderdaad geen vrijblijvend plaatje. Ik vraag veel van de luisteraar.

Dit is meestal het moment waarop de artiest me tegenspreekt.

Van den Bulcke: Nee, die illusie ben ik al kwijt. Je merkt dat mensen die me voor het eerst bezig horen niet helemaal weten wat ze ervan moeten denken. Vanaf de tweede keer vinden ze het plots allemaal goed. ‘Er is precies veel veranderd’, komen ze dan zeggen. ‘Nee vriend, jíj bent veranderd.’ (lacht) Tristan is gewoon nogal veel ineens. Al hoop ik wel dat mijn stem houvast kan bieden, dat ze een soort rode draad vormt die alles wat daaronder gebeurt op een zeer geniepige manier toch doet binnenkomen. Ik vrees vooral dat iedereen door Delidomia ook een heel raar beeld van me zal krijgen. Dat ik zwaarmoedig ben, misschien. Terwijl ik mezelf net heel lichtvoetig vind. (nadrukkelijk) Hi-hi-hi.

Hoe beluisteren we je ep dan het best?

Van den Bulcke: Live? Of rustig in de zetel? Het is echte luistermuziek. Behoorlijk kut in een tijd waarin niemand nog echt gaat zitten om overrompeld te worden door een album. Ik zou mijn muziek alvast afraden in de wagen: veel te afleidend.

Al een disclaimer voor de ep overwogen?

Van den Bulcke: Don’t Tristan and drive! Kan verwarring veroorzaken. (lacht) Misschien voorzie ik mijn volgende album wel van een jingle die op de gevaren van tristannen achter het stuur wijst.

Als het een troost kan zijn: Max Colombie noemt je alvast een nieuw icoon. En hij lijkt het te menen.

Van den Bulcke: Maxie lijkt dat inderdaad oprecht te geloven. Heel schoon hoe iemand uit een compleet andere muzikale hoek toch zo hard voor me supportert.

Colombie noemt je ook een nieuw vrouwelijk rolmodel. Heeft hij je ook uitgelegd waarom?

Van den Bulcke: Hij vindt het blijkbaar chic dat ik gewoon compromisloos mijn zin doe, zonder dat het arrogant wordt. Denk ik.

Dat maakt je natuurlijk nog geen nieuw rolmodel. Al is die term een paar keer gevallen tijdens een kleine rondvraag in je vriendenkring. Dat, en ‘een speciaal soort feministe’.

Van den Bulcke:(grinnikt) Ik ben gewoon geen feministische fasciste, en ik word soms een beetje woest van dat antimandiscours. Het is heel cool dat we ons in deze tijd vragen stellen bij een vrijwel exclusief mannelijke Tijdloze, en uiteraard mogen vrouwen alles zijn en worden wat ze willen, maar we zijn echt niet superieur, hè. We zijn vandaag blijkbaar hypercorrect, en het wordt stilaan tijd dat dat weer wat gaat liggen.

Volgens je kennissen wil je ook ‘vrouwelijk naakt banaliseren’. Ik denk dat ik snap wat ze bedoelen. In vroegere clips – toen je nog Siam heette – leek de enige regieaanwijzing: ‘Beweeg speels in een vijver en kijk recht in de camera.’ Voor de clip bij je jongste nummer Weslanda…

Van den Bulcke:… ga ik naakt, net als iedereen, maar daar zit helemaal geen seksuele lading aan vast. Ik wil af van het idee dat mannen en vrouwen altijd naakt zijn voor iemand anders, om iemand op te winden. We komen en gaan allemaal in ons nakie, dat is de normaalste zaak van de wereld. Dus waarom moet een bloot lichaam dan toch telkens weer geseksualiseerd worden?

En Siam? Ik was toen echt nog heel jong. Ik had geen eigen mening, keek amper naar de wereld en was vooral heel hard met mezelf bezig. (gespeeld pedant) ‘Wie ben jij, Isolde?’ En al bij al was die clip heel zedig in vergelijking met wat ik vandaag zie passeren. Neem nu Ass Cash Bags van Iggy Azalea: dat is een pornokortfilm, hè. Duw dat toch niet in de strot van dertienjarigen die zich net een beeld proberen te vormen van wat een vrouw moet zijn.

Siam was frivole, poppy r&b. Stevige bocht wel in een paar jaar tijd.

Van den Bulcke: Ik was achttien en had amper muzikale bagage. Dan luister je voor een groot deel naar wat anderen je voorkauwen. Maar rond mijn negentiende zocht ik toch even uit wat ik zelf wilde maken. Ik geef toe dat ik nooit gedacht had dat het dit zou worden. (lacht) Ik heb toen ook een hangjaartje gehad – zes maanden, enfin – waarin ik helemaal niets deed. Tijd zat om mijn eerste nummers te schrijven.

Je ging uiteindelijk jazz studeren. Hoe werd een aspirant-r&b-prinses op het conservatorium ontvangen?

Van den Bulcke: Ik ben mijn opleiding gelukkig in Tilburg begonnen. De gemiddelde Nederlander denkt veel commerciëler, dus daar vonden ze Troubles in My Head, mijn Siam-hitje met Merdan Taplak, eerder indrukwekkend dan idioot. Maar plots kwam ik dus wel in een compleet ander muzikaal bad terecht: obscure ambient, full-on moderne jazz, bebop. Dat verklaart allicht waarom er zoveel informatie in mijn nummers steekt. Ik leef tegenwoordig in een constante staat van verwondering, en dat merk je aan mijn songs. In diezelfde periode begon ik ook met Ableton te prutsen. Dat heeft veel veranderd.

Omdat je de songs met muzieksoftware veel langer zelf in handen kunt houden?

Van den Bulcke: Ik hoef niet langer per se met een hoop mannen samen te zitten en hun proberen uit te leggen wat ik bedoel. (denkt na) De ommekeer is nu wel ingezet, maar vrouwen in de muziekindustrie zijn vaak minder technisch onderlegd dan mannen, waardoor je toch vaak afhankelijk bent van anderen en toegevingen moet doen. Ons geekgehalte is te laag. Zo ben ik oprecht niet geïnteresseerd in hoe een of andere oscillator in een synth werkt, terwijl mijn lief zich daar uren mee kan bezighouden. Maar ik ben dan ook samen met de oppergeek. En de grootste gearslut van Vlaanderen.

Die gearslut en wederhelft van Van den Bulcke heet overigens Lander Gyselinck, drummer bij Stuff, en toert op het moment van dit gesprek door Europa.

‘Vandaag zit hij in Olso.’

‘Nog eens?’

‘Olso? … Shit, ik moet me al concentreren om het nog correct uit te spreken.’

Voor de goede orde: Olso is een track op Delidomia. Van den Bulcke maakt er een gewoonte van stream-of-conciousnesstitels te verzinnen die klinken als het eerste dat je uitkraamt na een hersenbloeding: van Olso en Lolaluli tot Weslanda of Interdimi. Op Illusje, haar eerste ep, staat dan weer een nummer dat Plandt heet. Een songtitel waar we kwader van worden dan wenselijk is. ‘Dat was ook zeer hard de bedoeling. Ik kom uit het Freinetonderwijs, en daar doen ze niet echt aan dt-regels. (grijnst) En ja, ik had Weslanda ook gewoon I Don’t Need People kunnen noemen, maar dat geeft die song meteen een lading en een richting. Doe mij dan maar absolute nonsens.’

Gyselinck is als High Hats in Trees ook te horen op Olso. Moest er iets goedgemaakt worden? Voor je eerste ep liet je hem eerst een nummer inspelen en gooide je daarna zijn drumpartij weg.

Van den Bulcke: Een misverstand. Hij wilde bewust niet luisteren naar mijn Abletondrums zodat hij er zijn eigen ding mee kon doen. Speel maar gewoon rechtdoor, had ik hem meegegeven, wat hij als ‘pop’ interpreteerde terwijl ik ‘vrije jazz’ bedoelde. Achteraf bekeken was het ook dom geweest om hem al op Illusje in te schakelen. Dan was Tristan voor de pers misschien ‘het project van Lander Gyselinck en zijn lief’ geworden.

Je leerde Gyselinck kennen toen je in de Handelsbeurs achter de bar werkte, tijdens je eerder genoemde ‘hangjaartje’. Moet je voor zo’n zoektocht naar jezelf niet eerder ayahuasca gaan nippen in het regenwoud?

Van den Bulcke: Nogal duur, hè. (lacht) En hoewel ik best wil geloven dat je na een jaar in de rimboe het licht kunt zien, geloof ik niet dat je die inzichten ook kunt vasthouden eens je weer thuis bent. Dat lijkt me zelfs een heel pijnlijke confrontatie. Gent was bovendien al confronterend genoeg. Mijn hele vriendenkring was druk en hemelbestormend bezig, terwijl ik geen idee had wat ik met de rest van mijn leven wilde aanvangen. Iedereen zat in met mij. En hoewel ik toen nog optrad met Siam, kwam ik altijd te laat op mijn eigen repetities. Ik ben punctueel, maar toen raakte ik amper uit mijn bed.

Je weet hoe dat klinkt?

Van den Bulcke: Als een kleine depressie? Nee. Een serieus zwart gat, akkoord, maar ik amuseerde me intussen best wel. Ik ging zo lang en hard uit dat ik in bepaalde weken soms geen daglicht zag.

Volgens de overlevering is Gyselinck in die donkere dagen plots aan jou verschenen als een soort engel. Is dat meer dan een opgesmukt verhaal voor de kleinkinderen?

Van den Bulcke: Geef toe, hij lijkt toch op een engeltje? Ik zie het moment dat hij de brasserie van de Handelsbeurs binnenwandelde nog zo voor me. Compleet van mijn melk. Hij had toen wel nog een relatie, dus zijn we gewoon vrienden geworden. Pas zes maanden later werd dat iets meer, na een uit de hand gelopen avond. Maar ook los daarvan was het optreden dat Stuff die avond gaf een zeer bepalend moment. Experimenteler dan r&b moest het toen nog niet zijn voor mij, maar iemand had me zijn band getipt. Ik begreep er weinig van, snapte niet hoe iemand zo’n complexe muziek kon maken, maar dat was wel het moment waarop ik besliste dat ik mezelf serieuzer moest nemen.

Mag ik stellen dat jij muziek op een of andere manier serieuzer neemt dan jouw lief?

Van den Bulcke: Waarom denk je dat?

Hij lijkt het allemaal iets speelser aan te pakken. Van Isabellade met Fulco Ottervanger en BeraadGeslagen tot de brainstorms die hij momenteel houdt met Charlotte Adigéry over een foute kermisplaat.

Van den Bulcke: Elke muzikant droomt er diep vanbinnen toch van om foute kermismuziek te maken? (lacht) Zo’n projectje waarbij het emotioneel weinig uitmaakt wat de wereld ervan denkt? De muziek die hij met Stuff maakt, is knetterserieus, maar in zijn andere projecten wil hij zich vooral hard amuseren. Als iemand BeraadGeslagen weer eens pretentieus als artpop bestempelt, begint hij al te lachen.

Wat is jouw foute kermismuziek?

Van den Bulcke: Onlangs zong ik een countryduet van vijftien minuten met de compleet gestoorde mannen van Shht. Heerlijk. Af en toe heb je zoiets nodig om te beseffen dat muziek ook maar muziek is en dat er geen absolute waarheden bestaan.

Hoewel Van den Bulcke naar eigen zeggen voor geen meter kan netwerken – ‘Bij mij is het erop of eronder. Ik kan niets faken’ – doet haar vriendenboekje toch stilaan anders vermoeden. Jongste aanwinsten in de lijst: Maarten Devoldere en Sylvie Kreusch, bij wie ze sinds kort inwoont. ‘Al is dat louter toeval. Ik had op Facebook laten weten dat ik op zoek was naar een nieuwe plek, en Maarten bleek nog kamers over te hebben in dat stokoude herenhuis van hem.’

‘Ik heb Kreusch ook even gebeld ter voorbereiding.’

‘Over dat plassen in de gang?’

‘Come again?’

‘Sylvie stuurde me dat Knack Focus haar gebeld had. Maar ze vond dat ze me eigenlijk nog niet zo heel goed kende. “Ik vind het erg dat ik je nog altijd niet in de gang heb zien plassen of zo. Laten we daar snel verandering in brengen!”‘

Over in de gang wateren is weinig gesproken. Kreusch vond het vooral een beetje scary hoe ‘jong en getalenteerd’ je was.

Van den Bulcke: Zo lief! Heel interessant ook om met twee mensen samen te wonen die in compleet andere genres zitten. Maarten is een mooie mix van zelfspot, sérieux en een beetje sociale incapabiliteit, en hij is een van de strafste popsletjes van België. (lacht) En Sylvie maakt coole muziek vanuit een ongelooflijk buikgevoel, terwijl ik mijn technische kantje nooit helemaal kan uitschakelen.

Kreusch bedacht zich hier vorig jaar dat ze graag de mix van talent en zotheid van iemand als Nina Simone wilde bereiken. Kun je je daar ook in vinden?

Van den Bulcke: Nina Simone is echt wel een tragisch figuur. Voor mij hoeft dat exuberante kantje van het artiestenleven niet. Ik kijk er net naar uit om een saai omaatje te worden: zo’n gezellig suikerbekje dat koffietjes in de Hema gaat drinken. Ik leef ook heel hard in het nu. Dat soort nostalgie naar vervlogen tijden is me vreemd. Maar als ik toch moet kiezen, doe mij dan maar Ella Fitzgerald in plaats van Simone. Zij was de meest beheerste, professioneelste en scherpste jazzzangeres uit het circuit.

Je huisgenote had het ook over je heel vreemde filmsmaak.

Van den Bulcke: B-films zijn mijn uitlaatklep. Ik ben al de hele dag met zware, beladen muziek bezig. Wanneer ik dan superfragiel thuiskom, wil ik echt geen hartverscheurend drama bekijken. Neem nu Nocturnal Animals van Tom Ford: waanzinnig knap, maar ik jank me er een oog bij uit.

Ook dat schijnt een van je favoriete bezigheden te zijn.

Van den Bulcke:(knikt) Ik heb lang geloofd dat ik een therapeutische huiler was, maar sinds ik onlangs de pil heb ingeruild voor een spiraal is dat dus voorbij. Volledig. Vroeger huilde ik meermaals per week, nu nooit meer. Heel raar om plots vast te stellen dat iets wat je al jaren als een verlengde van jezelf beschouwt gewoon het resultaat was van een hormonencocktail. Een cocktail die ik belachelijk gemakkelijk voorgeschreven kreeg van de huisarts. Lander merkt het verschil ook, want ik liep echt hele dagen op de toppen van mijn tenen.

Als anticonceptie een dermate grote impact had op je gemoedstoestand, betekent dat dat je nu gewoon andere muziek maakt?

Van den Bulcke: Tristan, nu honderd procent hormonenvrij? Valt iets voor te zeggen. Illusje was emotioneler en melancholischer, Delidomia is toch wat harder. Of anders: op Illusje sprak ik vanuit mezelf, op Delidomia kijk ik van een afstandje naar mezelf. Al staan er op die ep nog nummers die ik al een tijd geleden schreef. Je zult het verschil waarschijnlijk pas merken bij de eerste volwaardige plaat. Dat kan alleen maar kille, zware metal worden. (lacht)

Met dank aan Sigrid Volders (make-up & hair) en immobib.be.