Van ‘Westworld’ tot ‘Waste Land’: dit zijn onze 10 tv-tips van de week

Volg de gids en u weet weer wat te kijken van zaterdag 21 april tot vrijdag 27 april 2018.

THE SALT OF THE EARTH (zondag 22/4, 22.05, Canvas)

‘Eén ding dat ik al wist over deze Sebastião Salgado is dat hij echt om mensen geeft. Per slot van rekening zijn mensen het zout der aarde’, zo zegt Wim Wenders het in de trailer van deze biografische documentaire over de Braziliaanse fotograaf die wereldberoemd werd met zijn reportages over gelukzoekers, over slachtoffers van hongersnood en volkerenmoord, over de mens – en de natuur.

U kent zeker de hallucinante beelden uit zijn boek Workers (1993), waarvoor hij onder meer naar Serra Pelada trok, ooit de grootste goudmijn van Brazilië. Dat leverde boschiaanse beelden op van duizenden mensen die als mieren naar boven klimmen, zware zakjes aarde op de rug. Workers is Salgado ten voeten uit. Van theeplukkers in Rwanda tot brandweerlieden in de Koeweitse oliewinning: Salgado legt de zwoegende en ploeterende mens vast in overdonderend zwart-wit, met de natuur als imposant decor.

Zijn diepe liefde en respect voor de natuur kreeg Salgado, geboren in 1944, van thuis mee: een boerderij in de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais, waar hij samen met zijn zeven zussen opgroeide. In 1969 ontvluchtte hij de politieke dictatuur om in Parijs economie te gaan studeren. Later werkte hij een tijdje voor de Wereldbank in Londen – vandaar zijn interesse voor de verwoestende effecten die de economie op mensen kan hebben – om vervolgens rusteloos met zijn camera van continent naar continent te trekken, op zoek naar antwoorden op de vraag wat mensen drijft.

Wenders toont Salgado, die toen hij zijn documentaire draaide al tegen de zeventig liep, aan het werk tussen de Papoea’s op Nieuw-Guinea maar hij laat hem vooral zelf aan het woord terwijl ze samen door zijn oeuvre bladeren. Daarbij diept hij menige anekdote op bij de spectaculair belichte foto’s uit Other Americas (1986), Migrations (2000) of Africa (2007) winnen ze nog aan impact, ontstaat er ook een emotionele intimiteit. Dat gevoel wordt nog versterkt omdat Salgado’s oudste zoon Juliano, die coregisseerde, vertelt over zijn gevoelens als kind voor zijn afwezige vader en over de rol van Lélia Wanick, Salgado’s vrouw, die haar werk als architect opgaf nadat hun tweede zoon Rodrigo met het downsyndroom was geboren. Over de controverse rond zijn werk – sommigen hebben de fotograaf beschuldigd van het esthetiseren van de menselijke ellende – wordt met geen woord gerept.

Salgado raakte ontgoocheld in zowel de fotografie als in de mensheid in het algemeen nadat hij tijdens de genocide in Rwanda had verbleven. Heil vond hij opnieuw in de natuur: samen met Lélia transformeerde hij de door droogte geteisterde ouderlijke boerderij opnieuw in een subtropisch regenwoud door er twee miljoen bomen te planten. En als een Darwin met een camera begon hij verwoed te werken aan Genesis (2013), een prachtige ode aan de ongerepte natuur, dieren en de weinige inheemse volkeren die onze planeet nog kent.

WASTE LAND (vrijdag 27/4, 23.00, Q2 )

Carnivores, het regiedebuut van de Brusselse acteur Jérémie Renier (L’enfant, L’amant double), loopt momenteel in de bioscoop. In het broeierige Waste Land maakt hij indruk als Leo Woeste, een rechercheur die in de Brusselse onderwereld afdaalt om de moord op een jonge Congolees op te lossen. Voodoo in de Matongéwijk? Een flik die Johnny Rimbaud heet? Een zakenman die een neokoloniaal betoog houdt? Regisseur Pieter Van Hees ziet zijn losjes op het gelijknamige gedicht van T.S. Eliot gebaseerde mix van karakterstudie en donkere grootstadsfilm als een metafoor voor het huidige Europa, een continent in crisis vanwege de kloof tussen allochtone jongeren en de dominante blanke man. Van Hees voorziet daarmee zijn filmtriptiek ‘Anatomie van Liefde en Pijn’ – eerder waren er Linkeroever en Dirty Mind – van een asgrauw maar heel fraai slot.

CIVILISATIONS (zondag 22/4, 21.10, Canvas)

Omdat kunst ons meer over onszelf en onze beschaving zegt dan we vaak denken, ging de BBC op zoek naar de wortels van de menselijke creativiteit, van de prehistorie tot vandaag. Het resultaat: de negendelige reeks Civilisations, een soort reboot van de felgesmaakte docuserie Civilisation uit 1969, die zich uitsluitend in de westerse cultuur verdiepte. Civilisations pakt het grootser aan: er werd drie jaar aan gewerkt, er werd gefilmd op zes continenten en drie bevlogen geschiedkundigen (Mary Beard, David Olusoga en Simon Schama) verschaffen u inzicht in kunst en cultuur door de eeuwen heen. In haarscherpe high-definition beelden, vanzelfsprekend.

WESTWORLD – SEIZOEN 2 (maandag op Play More)

Goed nieuws voor fans van labyrinthische plots, seks en geweld en online complottheorieën: Westworld is terug. ‘Het tweede seizoen doet het eerste op een braaf huiselijk drama lijken’, aldus Jeffrey Wright, die de getormenteerde wetenschapper Bernard vertolkt, in Entertainment Weekly. De losjes op Michael Crichtons gelijknamige seventiesfilm gebaseerde serie over een westernpretpark bevolkt door levensechte robots waar rijke bezoekers straffeloos hun gang kunnen gaan – onder meer moorden en dames verkrachten behoren tot de mogelijkheden – werd een kijkcijferhit voor zender HBO. De verwachtingen voor seizoen 2 zijn dus hooggespannen. Dit keer komen de androïden, die langzaam maar zeker een bewustzijn hebben ontwikkeld in opstand tegen hun slavendrijvers. ‘The Maze’, luidde de officieuze ondertitel van het eerste seizoen. Nu is dat ‘The Door’, als in de deur naar Shogun World, dat andere futuristische park met als thema het feodale Japan. En die zou wel eens sneller kunnen opengaan dan u denkt.

MY SWEET PEPPER LAND (zaterdag 21/4, 22.50, Canvas)

Toen hij als kind tv-keek en merkte dat iedereen zich op de buis in het Arabisch uitdrukte, zwoer de Iraaks-Koerdische Hiner Saleem (Vodka Lemon, Kilomètre zéro)dat hij op een dag films zou maken waarin alleen Koerdisch gesproken zou worden. Zo gezegd, zo gedaan. Zijn zevende film is een tragikomedie die speelt met de conventies van de western. De gemoederen in een bergdorpje aan de grens met Turkije – het Spaanse Almería dient als stand-in – raken verhit wanneer een nieuwe wetsdienaar het er aan de stok krijgt met een corrupte clanleider. Saleem mengt behendig zwarte humor, poëzie, politiek en romantiek. De Iraanse steractrice Golshifteh Farahani zorgt voor een streepje glamour en feminisme als Govend, een onderwijzeres die niet aanvaard wordt door de conservatieve dorpsgemeenschap omdat ze een vrouw is.

BOBBY KENNEDY FOR PRESIDENT (vanaf vrijdag 27/4 op Netflix)

Het geslacht Kennedy behoort ongetwijfeld tot de meest onfortuinlijke uit de Amerikaanse politieke geschiedenis. President John F. Kennedy werd in 1963 doodgeschoten tijdens een rondrit in Texas. Vijf jaar later werden drie kogels ook zijn jongere broer Robert F. Kennedy fataal. ‘Bobby’, 42, was in 1968 goed bezig om de Democratische kandidaat voor de presidentsverkiezingen in datzelfde jaar te worden. Regisseur Dawn Porter kreeg aanvankelijk de opdracht om een documentaire te maken over de turbulente rechtszaak van Bobby’s moordenaar Sirhan Sirhan, maar vond dat het verhaal achter de beloftevolle politicus meer te bieden had. In vier afleveringen focust Bobby Kennedy for President op de senator die zich uit de schaduw van zijn gestorven broer wist te knokken. Porter gebruikte nooit eerder uitgezonden beelden en interviews met onder meer Kennedy’s collega’s en de zus van de moordenaar.

PURPLE RAIN (zaterdag 21/4, 00.10, NPO3)

Precies twee jaar geleden overleed His Royal Badness aan een overdosis verdovende middelen. Op nooit eerder uitgebrachte muziek uit de kluis van Paisley Park, het fameuze studiocomplex van Prince, is het nog altijd wachten. Aan hits is er uiteraard geen gebrek in deze gedramatiseerde biopic annex concertfilm, die samen met de soundtrack – een van de meestverkochte popplaten van de jaren tachtig – voor de grote doorbraak van Zijne Purperen Hoogheid zorgde. Hoewel dit clichématige levensverhaal over de toen 24-jarige ster bij de release vooral als een egotrip werd bestempeld, krijg je nooit genoeg van de opwindende concertfragmenten en de geile poses van Prince en zijn tegenspeelster Apollonia Kotero. Meebrullen met funky rocksongs over liefde en seks als Darling Nikki of Take Me with U? U in de armen van uw geliefde gooien tijdens het titelnummer? Het mag, nee, móét. Let’s go crazy!

CLOSE UP: JEAN-PAUL BELMONDO (donderdag 26/4, 22.55, NPO2)

Op negen april blies Jean-Paul Belmondo 85 kaarsjes uit. Deze documentaire gunt u een blik in het leven en de carrière van een van Frankrijks meest charismatische acteurs. Vorig jaar ontving Belmondo een César d’honneur voor zijn bijdrage aan de filmindustrie van zijn land. Een minutenlange staande ovatie was zijn deel. Belmondo, die in het begin van zijn loopbaan vooral bekendstond voor zijn brutale mond, oogstte lof met zijn vertolkingen in À bout de souffle van Jean-Luc Godard (1960) en Léon Morin, prêtre van Jean-Pierre Melville (1961). Stilaan werd hij een van de spilfiguren van de nouvelle vague en drukte hij zijn stempel op de Franse cinema. Belmondo’s roem taande niet, zelfs niet toen hij vanaf de jaren tachtig in steeds flauwere actiekomedies begon op te duiken.

WERELDKAMPIOENEN (donderdag 26/4, 21.30, Eén)

Voetbalfan en -kenner Ben Crabbé doet de voetbalkoorts stijgen in de aanloop naar het WK-voetbal in juni. In dit gloednieuwe praatprogramma nodigt hij elke donderdagavond bekende supporters, voetballers en ex-voetballers uit op restaurant, om er tijdens een diner te keuvelen over een Rode Duivel die in Rusland moet pieken, wil de nationale ploeg daar de wereldbeker in de lucht steken. Kevin De Bruyne, Eden Hazard, Romelu Lukaku, Dries Mertens, Radja Nainggolan en Vincent Kompany zijn de zes Rode Duivels die aan bod komen.

AFSCHEID (woensdag 25/4, 21.30, Eén)

Karine Claassen, die u kent van haar reportages in De afspraak en van Dwars door Amerika, werd vorig jaar tijdens de Nacht van de Vlaamse Televisiesterren uitgeroepen tot rijzende ster. Afscheid wordt haar vuurdoop. Nu ja, doop. Haar eerste grote docureeks voor Eén heeft meer te maken met de laatste sacramenten: in Afscheid volgt Claassen vijf jonge mensen die weldra zullen sterven. ‘”Waarom ben je als 28-jarige zo bezig met de dood?” hoor ik weleens. Waarom niet, eigenlijk? Niets is menselijker dan de dood. En zo’n pure, integere en directe gesprekken als die in Afscheid heb ik nog nooit mogen voeren.’

Het leven is onzeker, de dood is dat allerminst. ‘Tegelijkertijd lijkt niemand zich zijn einde te willen of kunnen voorstellen, laat staan erover praten met zijn vrienden.’

Afscheid moet daar verandering in brengen.

Karine Claassen: Doodgaan is klote, dat staat wél vast. Daarom is mijn programma geen aftakel-tv. Het draait om mensen die hun levenseinde in eigen handen nemen, ook al wordt dat soms geregisseerd door pakweg een terminale ziekte. Het is niet zo simpel om te sterven op een manier die je zelf waardig vindt. De mensen die ik gevolgd heb, zijn bijzonder strijdvaardig. De ene lacht stoer en maakt zichzelf wijs dat hij niet zal sterven, een ander knokt voor euthanasie en dan zijn er nog mensen die de tijd die hun nog rest volledig investeren in hun kinderen of muziek. Dat is confronterend, maar het inspireert evenzeer.

In Dwars door Amerika zagen we dat je begaan bent met je onderwerp. Afscheid nemen van het leven is allicht ook geen thema dat je zomaar kunt loslaten.

Claassen: De vijf mensen die we in Afscheid volgen hebben me toegelaten in het intiemste stadium van hun leven. Dat zal ik nooit vergeten. Ik zit erbij wanneer Karine, die aan een motorongeval een hersenletsel overhield en ondraaglijk psychisch lijdt, haar goedkeuring voor euthanasie krijgt, na een procedure van anderhalf jaar. Ik zit aan tafel met Suzy, terwijl die haar euthanasiepaperassen in orde brengt. Ze heeft een terminale kanker. Nadat ze van haar dokter te horen heeft gekregen dat ze niet lang meer zal leven, heeft ze ervoor gekozen haar einde in eigen handen te nemen. Haar man heeft het daar duidelijk moeilijk mee, maar je ziet hoe ze samen enorm evolueren. Annick, een veertigjarige advocate, legt aan haar kinderen van negen en elf uit dat ze binnenkort aan borstkanker zal sterven. Later schrijft ze verjaardagskaarten voor haar kinderen, een voor elk jaar waarin ze er niet meer is. Onwezenlijk. Haar zoontje heeft de eerste van die kaarten trouwens zopas ontvangen.

Hoe reageerde hij op de nakende dood van zijn moeder?

Claassen: Hij gaat er verrassend kalm en bewust mee om. Hij vraagt zijn mama bijvoorbeeld of hij erbij mag zijn als ze sterft. Tegelijkertijd stapt hij naar een kinderpsycholoog. Met hem en zijn zus heb ik de meest volwassen gesprekken van de reeks gevoerd. Ik heb waanzinnig veel van hen geleerd. In Afscheid spreek ik ook een man die ongeveer hetzelfde meemaakt als mijn vader, die onlangs is overleden. Die gesprekken hebben mij de ogen geopend. Eerst was ik wel bang. Ik ben iemand die mensen een stem wil geven, iemand die op dingen afloopt die anderen mijden, maar dit zou misschien zelfs voor mij te confronterend worden, dacht ik. Ik heb doorgezet, en uiteindelijk heeft het een heel warm verhaal opgeleverd. Ik heb in een deuk gelegen. Ik heb geweend. En ik heb me buitengewoon levenslustig gevoeld.