‘IK BEN RADICAAL TEGEN MCDONALD’S. MAAR WIE STAAT ER ‘S NACHTS STIEKEM AAN DE DRIVE-IN?’

© Jelle Vermeersch

In zijn derde zaalshow laat Steven Mahieu zijn verdediging zakken en beukt hij voluit in op zijn publiek. ‘De mensen ziek maken van het lachen, dat is het doel.’ Hou hem in de gaten, deze ‘Jambers van de thermostaat’.

‘Straks speelt The A-Team, mijn minivoetbalploeg, een belangrijke match. Het klinkt misschien onnozel, maar het doet pijn dat ik er niet bij ben.’

Ik ben net ingestapt in een zwarte Volvo met zetelverwarming en twee kinderzitjes op de achterbank. We rijden Gent uit, de autosnelweg op. De vrouw van de gps leidt ons niet naar een sporthal, maar naar De Singer, een jazzclub in Rijkevorsel, in de Kempense kruin van het land. Steven Mahieu zal er een van de laatste try-outs van Zonder filter, zijn derde zaalshow, spelen.

De première is nabij. Arne Sierens, theatermaker bij Compagnie Cecilia en sinds kort klankbord van Mahieu, had me gezegd dat ze op schema zitten. Alleen het decor en het licht nog, ‘maar Steven is klaar om te vlammen’.

In Mahieustueus (2011) had Mahieu het over dronken truckchauffeurs, de biologische klok van zijn vriendin, de vechtscheiding van zijn ouders. De rode draad van Maniak (2014) was de burn-out van een vriend, en bij uitbreiding de pillenverslaving van een hele samenleving. Zonder filter wordt aangekondigd als ‘een existentiële trip waarin Mahieu zichzelf dissecteert’. Arne Sierens: ‘Steven is fel geëvolueerd. Hij gaat dieper, legt zijn angsten bloot.’

Mahieu zelf zegt dat hij niet goed kan uitleggen waarover zijn nieuwe show gaat. Het is geen opstel, laat staan een spreekbeurt. Het onderwerp is niet duidelijk te benoemen. ‘Ik heb lang met het idee gespeeld om rond één overkoepelend thema te werken’, zegt hij. ‘Eerst was dat altruïsme, dan schaamte. Ik kocht een dik boek, Altruïsme. De kracht van compassie, maar sloeg het al na vijf pagina’s dicht. Niets voor mij, te rationeel. En schaamte is ook maar schaamte als je er niet over durft te praten. Wat ik uiteindelijk heb gemaakt, is het relaas van een claustrofobische trip met mezelf. Ik ben de voorbije twee jaar veel alleen geweest. Ik heb mezelf onderzocht.’

En?

STEVEN MAHIEU: Ik heb vooral gemerkt hoe inconsequent de mens is. Iedereen, en ik zeker. Een voorbeeld: ik ben radicaal tegen McDonald’s. In discussies kan ik me soms echt kwaad maken over de manier waarop ze hun personeel behandelen of de ongezondheid van hun eten. Maar wie staat er ’s nachts, wanneer niemand het ziet, aan de drive-in? Mahieutje. Te kwijlen tegen een onzichtbare stem in een paal. ‘Voor mij een large menu, alstublieft. Met nog een extra hamburger, alstublieft.’ Of ik sta in de Apple Store te doen alsof ik een kenner ben, terwijl ik eigenlijk geen bal van Apple afweet. Hoe komt dat? Waarom ben ik niet gewoon consequent, waarom geef ik niet eerlijk toe dat ik alleen maar een hippe laptop wil waarmee ik in het café van de Vooruit kan gaan zitten?’

Karpervissen, nog zoiets. Een oude hobby die ik afgelopen zomer nog eens heb opgepikt. Ik was met mijn gezin op vakantie in Frankrijk en in het meer naast de camping zaten karpers. Toen ik ’s nachts mijn eerste vis in jaren ving, vervloekte ik mezelf. Een beest uit zijn biotoop halen, het kwetsen, er een selfie mee nemen en het dan teruggooien: hoe arrogant kan een mens zich tegenover de natuur gedragen?

McDonald’s, Apple, karpervissen. Daarover gaat je show?

MAHIEU: Op het eerste gezicht wel, ja. Het is banaal en diepgaand tegelijk. Ik wil niet staan preken op een podium. Het mag niet te drammerig worden. Ik wil de dingen tastbaar voorstellen, scènes uit mijn eigen leven gebruiken die hopelijk voor veel mensen herkenbaar zijn. Wie gewoon eens hard wil lachen, want daar gaat comedy toch over, moet dat kunnen. Maar onder de oppervlakte schuilt er een diepere laag, een donkerte, een bevraging van de tijdsgeest. Tenminste, voor wie het wil zien.

***

We dokkeren over het viaduct van Gentbrugge. De zetelverwarming eist haar tol, de jassen gaan uit. Mahieu zegt dat Zonder filter zijn meest persoonlijke show is. Hij heeft geprobeerd om de actualiteit te volgen, om uit kranten en journaals kluchten te distilleren. Het lukte moeilijk.

‘Ik lees de krant van achteren naar voren. Ik begin bij de sport en raak meestal niet tot bij het politieke nieuws. Ik ben Michael Van Peel niet. Over het conflict in het Midden-Oosten moet je mij niet veel vragen. Het zou hypocriet zijn om daarover een mening te verzinnen. Ik blijf liever dicht bij mezelf, bij wat ik ken.’

Tussen de kinderzitjes op de achterbank ligt een stapel boeken. De wildeman en Een boekje over schaduw van Robert Bly. Waarom iedereen altijd gelijk heeft van Ruben Mersch. Verslaafd aan liefde van Jan Geurtz, met als ondertitel De weg naar zelfacceptatie en geluk in relaties.

‘Een slim boek’, zegt Mahieu. ‘Geurtz beschrijft hoe een kind als een pure bol energie wordt geboren en alles krijgt wat het nodig heeft, zonder voorwaarden. Vanaf een bepaalde leeftijd verandert dat. Dan moet je ineens braaf zijn, je gedragen, voordat je liefde krijgt. Laag per laag wordt dat pure ik met sociale conventies omzwachteld, waardoor je steeds verder van je identiteit verwijderd raakt en allerlei complexen zich opstapelen.

Ook Gedachtes van Blaise Pascal heeft Mahieu bij. En Rusteloosheid van Ignaas Devisch, de filosoof met wie hij af en toe een koffie drinkt.

‘Ik was verrast door Stevens diepzinnigheid’, had Devisch me aan de telefoon verteld. ‘Voor ik hem ontmoette, had ik een ander beeld van komieken. Steven is niet cynisch. Hij gaat met de existentiële thema’s aan de slag en ontmaskert op een scherpe manier de worsteling van de mens met zichzelf en het leven. En – ook belangrijk – hij spaart zichzelf niet.’

MAHIEU: Anders dan wat veel mensen denken, zijn comedians geen zorgeloze, lichtzinnige jongens. Ik stel mezelf en de wereld voortdurend in vraag, maar ik wil mezelf niet kapot- relativeren. Wat stelt het allemaal voor? Niets, au fond is het zinloos. Maar ik doe het graag. Ik leef graag, ondanks mijn donkere kantjes, en ik sta doodgraag op een podium. Stopt het morgen? Wel, dan stopt het morgen. Ik heb twee gezonde kinderen, de perfecte vrouw en genoeg talent voor een andere job. Als – ik zeg maar wat – houtbewerker. Door in te zien dat het niet zo belangrijk is, ben ik van een grote druk verlost. Ik voel me verlicht. Ik ontken de zinloosheid niet langer, ik heb ze in de ogen gekeken en aanvaard.

Wanneer is dat inzicht er gekomen?

MAHIEU: Een jaar geleden. Ik werd gevraagd voor De allesweter, de quiz van Lieven Scheire op één. Natuurlijk wilde ik dat. ‘Hoor ik er wel bij?’ ‘Krijg ik niet te weinig aandacht?’ ‘Waarom bellen die van tv mij niet?’ Al die vragen spookten al jaren door mijn hoofd. Nog dezelfde dag reed ik naar een Brooklyn-winkel, om een proper kostuumjasje, en tijdens de opnames deed ik mijn stinkende best. Ego is een lelijk beestje. Maar op de terugweg haatte ik mezelf. Dat is mijn wereld niet, besefte ik, dat is niet wie ik ben. Ik weet niets en binnen het format van een tv-quiz kan ik mijn soort humor niet kwijt. Je komt nooit langer dan vijftien seconden aan het woord, ik kom pas op dreef na zestien seconden. (lacht) Waarom zat ik daar dan toch de BV uit te hangen? De dag erna had ik een try-out in een klein, donker zaaltje. Ik heb het dak eraf gespeeld. Zestig man in een kelder aan het lachen brengen: dat kan ik, daar moet ik me op richten. Niet op vrolijke tv-quizzen in een proper jasje. Al heb ik wel degelijk ambitie in de tv-wereld, maar dan eerder in de stijl van Louis Theroux of 24 uur met, het interviewformat van Theo Maassen op de Nederlandse televisie. Ik ben geïnteresseerd in mensen, niet in feiten.

Arne Sierens vergeleek je met de Amerikaanse komiek Louis C.K.

MAHIEU: (lacht) Arne overdrijft graag. Louis C.K. is mijn held. Hij speelt de finale van de Champions League, ik zoek mijn weg in de Jupiler League. Maar hij prikkelt me wel. Hij belichaamt wat ik wil worden. Als een filosoof zuigt hij de duisternis uit je, en tegelijk moet je erom lachen. Mijn publiek ziek maken van het lachen, daar streef ik naar.

***

De steenweg tussen Brecht en Rijkevorsel, een carrousel van koppelbouw en kerststallen. We praten over zijn jeugd en de lange weg naar De Singer. Vader was slager, moeder huisvrouw. Mahieu was elf toen zijn ouders zich van elkaar losrukten.

‘Als kind was ik een stille gast’, zegt hij. ‘Mensen die me op de lagere school hebben gekend, herkennen me niet meer. Van mijn elfde tot mijn twintigste woonde ik bij mijn moeder. Heftige jaren. Mijn pubertijd heb ik overgeslagen, mijn moeder en ik leefden in een cocon. Ik denk dat ik momenteel een uitgestelde puberteit beleef, als één lange psychose. De omslag is extreem.

‘Maar in de vechtscheiding van mijn ouders, in hun onwil om de andere te begrijpen, ligt wel de kiem van mijn talent als humorist. Onmogelijkheid brengt creativiteit met zich mee, denk ik. In de strijd om het gelijk die toen woedde, heb ik vooral gezien hoe iedereen de werkelijkheid op zijn manier beleeft. Conflict was bijna een essentieel onderdeel van hun identiteit, zoals op macroniveau veel landen en volkeren in die formulering van ‘gekwetste vrouw/misbegrepen man’ vastzitten. Ik wilde dat conflict niet, dus was ik verplicht hen allebei in mijn hart te sluiten. Ik ben er klaar mee. Maar als er één iets is dat ik mijn kinderen wil bijbrengen, dan is het het vermogen om het op een deftige manier met elkaar oneens te zijn.’

Hij behaalde een graduaat elektriciteit. Erna koos hij voor sociaal-cultureel werk in Gent.

‘Ik was een naïef jongetje uit Jabbeke en kwam in een bende van filosofen en fuifgangers terecht. Ik ben zwaar beginnen te blowen. Ik heb de hersenen uit mijn kop gesmoord. Blijkbaar is er daardoor iets in mij losgekomen. Mijn ogen werden niet alleen rood, ze gingen ook open. Ik ontdekte een andere wereld en wilde me nuttig maken.’

In Kortrijk en Ruiselede werkte Mahieu met kwetsbare jongeren. Na anderhalf jaar hield hij het voor bekeken. De kloof tussen theorie en praktijk bleek te groot. Hij keerde terug naar wat hij kende en ging als hersteller van verwarmingsketels aan de slag. ‘Ik waande me de Paul Jambers van de thermostaat. Die boilers interesseerden me geen zak, de mensen wel. Ze begonnen me hun hele leven te vertellen, tot de pijnlijkste details toe. Blijkbaar heb ik een gezicht dat vertrouwen opwekt.’

Een show van Theo Maassen, Functioneel naakt, was dan al als een blikseminslag zijn leven binnengevallen. Hij zag ze op het kot van een vriend, diep in de nacht. Niets zou ooit nog hetzelfde zijn. Een attente leraar dreef hem daarop richting improvisatietheater. ‘Mijn allereerste optreden was voor dertig zatte bejaarden. En leute dat ze hadden, niet normaal. Ik weet niet of het door mij kwam of door de vier Leffes die ze al binnen hadden, maar het heeft me hoe dan ook een boost gegeven.’

In 2011 won hij de jury- én de publieksprijs op Humorologie, het grootste humorfestival van België. Dankzij Comedy Casino werd hij over het hele land bekend.

‘Het fijnste optreden was voor een zaal vol psychiatrische patiënten – dat zegt veel over mij. De vreemdste show was tijdens de aandeelhoudersvergadering van een bank. Een spreker kwam met veel grafieken en Excel-tabellen vertellen dat iedereen in de zaal zijn geld kwijt was. Verschrikkelijk. En toen moest ik nog opkomen. Het was nog erger dan spelen op een begrafenis. Maar ik heb mijn minuten toch braafjes volgemaakt. Het was dik betaald – zo ben ik dan ook wel weer.’

***

We komen aan in Rijkevorsel. Aan de muren van De Singer hangen foto’s van Toots Thielemans, Tom Barman en Kenny Werner. In het artiestenboek in de kleedkamer staan boodschappen van Lara Chedraoui en Raymond van het Groenewoud.

Mahieu leest de tekst van Zonder filter nog eens na. Met een rode stift schrijft hij trefwoorden op een blad dat hij straks, op het podium, aan zijn voeten zal leggen. ‘Kuisvrouw’ is zo’n trefwoord. ‘Belt’ ook, en ‘kapot’.

Nog drie uur tot de try-out. Ik blader door De wildeman. In de inleiding heeft Mahieu een zin onderstreept: ‘De schaduwzijde van mannen is duidelijk.’ Op Radio 1 zei hij onlangs iets gelijkaardigs: ‘Het lijkt soms alsof we bang zijn voor de schaduwkant van mannen. We negeren onze mannelijkheid. Terwijl ik het zelfs bij mijn kinderen zie: mijn dochter wil onze kippen aaien, mijn zoon probeert ze te vangen en hun kop eraf te trekken. Dat is niet erg, dat is hoe wij in elkaar steken. Het is ook gewoon mijn taak als vader om hem te tonen dat we een koelkast hebben. (lacht) Kortom, ik ben niet meer bang voor de donkere kant in mezelf.’

‘Ik ben regelmatig neerslachtig’, zegt hij nu. ‘Dan valt het leven me zwaar en word ik door angsten overmand. Maar ik heb dat als een deel van mijn persoonlijkheid aanvaard. Ik zit vol contradicties, onhebbelijkheden, hoekjes en kantjes. Door dat helder te bekijken, niet langer weg te duwen, word ik net zachter in mijn zelfanalyse. Dit is wie ik ben. Het is oké.’

Hij stapt nog eens tot aan het podium.

Nog tweeënhalf uur voor zijn try-out begint.

Dit lijkt me een eenzaam bestaan.

MAHIEU: In het begin had ik het er lastig mee. Ik ben een sociaal beest. Weekends in de Ardennen, FIFA-avonden op de Playstation, minivoetbaltornooien: ik zou van alles organiseren om toch maar bij mijn maten te kunnen zijn.

Je bokst zelfs, met collega-komiek Jeroen Leenders.

MAHIEU: Eén keer per week volgen we trainingen in savate, een Franse gevechtssport, ontstaan op zeilboten in de Indische Oceaan. Je mag zowel je handen als je voeten gebruiken. Ik ben er na een zware hernia mee begonnen en mijn rug is nu sterker dan ooit. Het helpt me ook in het gewone leven. Van nature ben ik een conflictvermijder. Ik heb een groot talent voor angst en piekeren, maar dankzij savate zet ik niet langer voorzichtige stapjes achteruit. Voortaan boks ik vooruit. Ik steek mijn kop uit. Het is een levenshouding geworden, ook op het podium. Het moet powerful zijn, geen gezwets. Ik kan nog altijd een wafel vangen, maar als je stevig op je poten staat, kun je ertegen. Als je schrik hebt, lig je zo op de grond.

Jeroen Leenders zei me: ‘In het begin was Steven te voorzichtig op het podium. Nu is hij meer ongecensureerd zichzelf. Brutaler, kwader. Dat is voor hem allicht een verademing.’

MAHIEU: Dat is zo. Ik heb meer zelfvertrouwen dan een paar jaar geleden. Ik heb mijn plek gevonden, ik voel respect van de mensen die ik belangrijk vind. Jeroen en Arne zijn twee radicale geesten, redelijk anarchistisch ingesteld. Het is geen toeval dat zij in deze fase van mijn leven zo belangrijk zijn. Ik wil me niet meer opsluiten in mijn harnas van perfectie. Ik doe mijn best. Als het slecht gaat, dan is dat maar zo. Je moet durven te missen. Ook kinderen leren we dat veel te snel af.

***

Mahieu zegt dat hij zich graag even afzondert. Hij wil mediteren. ‘Ik weet dat het zweverig klinkt, maar het helpt. Ik doe het twee keer per dag, telkens twintig minuten. Het creëert een soort mentaal verlof, dieper dan slapen. Ik ben ermee begonnen toen een maat me tijdens een strandwandeling in alle ernst vertelde dat hij niet meer met mij wilde minivoetballen. “Je bent een pain in the ass“, zei hij. “Je roept en brult. Je kunt niet tegen je verlies. Je zaagt over iedereen.” Hij had gelijk. Ik stelde me aan. Door te mediteren is dat al veel verbeterd. Ook naast het veld. Intussen lach ik met mijn gebreken. Ze horen bij het leven, bij het mens-zijn.’

De deur van de kleedkamer gaat dicht.

***

Kwart na negen. Het lokale voorprogramma Geert Dehertefelt kondigt de hoofdact met veel zwieraan. De zaal zit zo goed als vol – alleen de twee achterste rijen zijn nog leeg. Mahieu stormt het podium op.

‘Toen ik hier aankwam en de affiche zag hangen, ‘ zegt hij, ‘zakte mijn eigenwaarde fors. Alle comedians waren uitverkocht. Behalve ik.’

De jazzclub lacht.

‘Als je terug met je voetjes op de grond wilt komen, trek dan naar de Kempen. Vorig jaar stond ik hier vlak voor ik op moest nog een sigaret te roken op de parking. Komt er een vrouw aangehold die me vraagt: “En? Is hij al bezig?” Bye bye onoverwinnelijkheidsgevoel.’

In een sporthal in Gent verslaat The A-Team intussen een ploeg met de naam Vyncolit. 8-5. Powerful, geen gezwets.

ZONDER FILTER

Première zaterdag 6/1, Bij De Vieze Gasten, Gent, daarna in heel Vlaanderen. Alle info: stevenmahieu.be

door Lander Deweer ? foto’s Jelle Vermeersch

‘Ik ben Michael Van Peel niet. Ik lees de krant van achteren naar voren. Ik begin bij de sport en raak meestal niet tot bij het politieke nieuws.’

‘Na De allesweter, die quiz op één, haatte ik mezelf. Je komt nooit langer dan vijftien seconden aan het woord, en ik kom pas op dreef na zestien seconden.’

‘In Gent kwam ik in een bende filosofen en fuifgangers terecht. Ik heb me er de hersenen uit de kop geblowd. Mijn ogen werden niet alleen rood, ze gingen ook open.’

‘Mijn vreemdste optreden was tijdens een aandeelhoudersvergadering. Een spreker kwam vertellen dat iedereen in de zaal zijn geld kwijt was. Nog erger dan spelen op een begrafenis, maar het was dik betaald – zo ben ik dan wel.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content