De wereld is één grote begraafplaats en de mens slechts een genster in het universum. Anthony Doerr laat in zijn zachtmoedige verhalenbundel Een muur vol herinneringen licht schijnen op dat vreemde zoogdier dat zich hardnekkig vastklampt aan de dorre grashalm die het leven heet.
Lang voor Kathryn Bigelow haar politiek getinte oorlogsdrama’s op pellicule brandde, maakte ze samen met haar man James Cameron de cultfilm Strange Days. In een nabije toekomst zullen herinneringen verhandeld worden. Je downloadt ze op een cartridge die anderen in hun hoofd pluggen om ze te herbeleven. Het voyeurisme geperfectioneerd, maar wat als je verslaafd raakt aan een ander leven en zo je eigen bestaan wegdeemstert?
Anthony Doerr neemt Camerons idee schaamteloos over in het titelverhaal Een muur vol herinneringen, al wisselt hij het grimmige Los Angeles in voor het zonovergoten Kaapstad, zodat hij zijn avonturenverhaal van een politiek laagje kan voorzien.
Omdat bij de oude Alma dementie is vastgesteld, proberen dokters met een revolutionaire therapie haar geheugen te stimuleren. Er worden gaten in haar schedel geboord en kathodes projecteren oude herinneringen in haar brein. Daarin speelt haar overleden man Harold, een fossielenjager, de hoofdrol, en omdat fossielen – de versteende herinneringen van de wereld – op de zwarte markt makkelijk enkele miljoenen rand opleveren, worden haar cartridges ’s nachts uit haar huis gestolen door ‘een lange man’ die ze op zijn beurt inplant bij een jongen uit de sloppenwijken.
Centrale zin | Een man, schrijft ze. Een lange man in de tuin.
De zoektocht naar de gorgon – een monster dat ze dringend in Jurassic Park moeten opvoeren – is slechts een kapstok waar Doerr zijn bedenkingen over ons persoonlijke en collectieve geheugen aan ophangt. Wie zijn we nog als we ons leven vergeten, en is het soms niet beter om het verleden te laten rusten? Dan begrijp je plots waarom Doerr Kaapstad als locatie koos – de littekens van het apartheidsregime zijn zichtbaar tussen de regels.
Doerrs verhalenbundel omspant de wereld. Een koppel in Amerika dat wanhopig zwanger probeert te raken, een meisje dat naar Litouwen wordt verscheept, een Aziatisch dorp dat onder water wordt gezet: telkens speelt geografie een rol in de kleine levens van Doerrs personages. En allemaal worstelen ze met hun omgeving, met de ruwe wereld die zich weinig aantrekt van die naakte zoogdieren die op haar korst rondscharrelen.
Niet alle verhalen zijn even sterk. Terwijl het titelverhaal de vertelkracht van een roman heeft, zijn andere té schematisch uitgewerkt, alsof ze te vroeg van zijn schrijftafel zijn geroofd. Maar dat maakt Doerr ruimschoots goed met zijn vaak eigenzinnige schrijfstijl waarin hij, heel on-Amerikaans, de lyriek niet schuwt.
Anthony Doerr, The House of Books (oorspronkelijke titel: Memory Wall), 272 blz., 19,99 euro.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
