Instagramkunstenares Joëlle Dubois: ‘Een foto van een vrouw die borstvoeding geeft kan al niet meer: absurd’

Joëlle Dubois en haar werk © Jozefien Wouters
Jozefien Wouters
Jozefien Wouters Freelancejournaliste

Selfies met bananen, zelfbewuste vrouwen en liefde in tijden van Tinder: de schilderijen van Joëlle Dubois (26) vatten de wereld van de sociale media samen. Vanavond opent haar tweede solotentoonstelling in thuisbasis Gent. ‘We willen allemaal uniek zijn, maar net daardoor worden we zoals iedereen.’

De tentoonstelling draagt de bemoedigende titel You Are Not Alone. De personages in je schilderijen lijken nochtans pijnlijk eenzaam.

JOËLLE DUBOIS: Het is dubbelzinnig bedoeld. Tegenwoordig heeft iedereen een gigantisch online netwerk. We zijn allemaal ‘vrienden’ op Facebook. Zonder na te denken over wie er allemaal meekijkt, delen we alles van onszelf. Er is nog amper privacy, geen ruimte voor geheimen. En toch voelen we ons vaak alleen.

Op het eerste gezicht lijkt je werk vrolijk, met felle kleuren en veel humor. Maar het is niet ver zoeken naar een donkere boodschap. Je schetst geen al te positief beeld van sociale media.

DUBOIS: Door die humor houd ik het luchtig. Het is niet mijn bedoeling de kijker murw te slaan. Ik sta niet op de barricades te roepen dat we sociale media moeten verbannen. Mijn werk dient niet als kritiek, maar is een vaststelling van wat er rondom me gebeurt. Ik ken koppels die elkaar hebben leren kennen via Tinder. Sociale media kunnen ook verbinden. Het is niet zwart-wit. Maar we moeten ons wel bewust zijn van de gevaren. Ik heb vrienden die tijdens het uitgaan hun gsm niet kunnen loslaten. Dan staan ze daar te dansen met dat ding in hun hand.

Nu, ik heb het gevoel dat dat bewustzijn wel groeit. Steeds meer mensen grijpen in. Zelf heb ik pas nog de Facebookapp van mijn gsm verwijderd. Dat eindeloos scrollen nam te veel onnodige tijd in beslag. Alleen Instagram blijft mijn zwakke punt. (lacht) Daar kan ik makkelijk een uur op rondzwerven zonder het te beseffen.

Instagramkunstenares Joëlle Dubois: 'Een foto van een vrouw die borstvoeding geeft kan al niet meer: absurd'
© Joëlle Dubois

De Instagramcultuur dringt dan ook stevig door in je werk.

DUBOIS: Klopt. Ik baseer me vaak op dingen die ik online zie. Zo schilderde ik een meisje dat een selfie neemt met een banaan. Een verwijzing naar de Instagramactie #WeAreAllMonkeys, naar aanleiding van een racistisch incident waarbij de Braziliaanse voetballer Dani Alves een banaan naar zijn hoofd geslingerd kreeg. Zoiets inspireert me.

Een werk als Dinner For Two is dan weer eerder autobiografisch. Toen ik tijdens het eten aan het skypen was, wat wel vaker gebeurt, besefte ik plots hoe bizar dat eigenlijk is. Alsof ik een dinner date had, terwijl ik fysiek alleen was. Een vreemd gevoel.

Over eten gesproken: wie goed kijkt, ziet noedels en tal van andere verwijzingen naar de Aziatische cultuur. Wat trekt je daar zo in aan?

DUBOIS: Ik ben gek op Aziatisch eten! In Azië is alles begonnen. Net voor ik aan mijn master aan het LUCA begon, had ik een kleine professionele identiteitscrisis. Ik zat al met het idee iets te doen rond digitale media, maar wist totaal niet hoe ik dat moest uitwerken. Ik was wanhopig op zoek naar een eigen stijl. In de zomer ben ik naar Zuid-Korea getrokken en daar zijn mijn ogen geopend. De digitale revolutie neemt daar extreme proporties aan. Smartphones zijn er bij wijze van spreken een deel van je ledematen.

Uit die Aziatische invloed zich ook in je techniek?

DUBOIS: Het sluipt er eerder subtiel in. Al van jongs af aan word ik geïnspireerd door Azië. Japanse pornoprenten vind ik echt geweldig. De manier waarop die zijn getekend en geschilderd, die finesse en perfect afgewerkte details… (enthousiast) Alleen al hoe die kleine vingertjes geschilderd zijn: ongelooflijk straf. Tegelijk zijn die lichamen anatomisch gezien vaak compleet onrealistisch, zeker bij seksstandjes. Dan zit de vagina bijvoorbeeld waar de navel moet zitten. En toch lijkt het plaatje te kloppen.

Seksualiteit vormt ook een rode draad in de tentoonstelling. Gelukkig ben je geen fotograaf, of je werk werd gecensureerd op Instagram.

DUBOIS: We gaan heel vreemd om met seksualiteit. Een foto van een meisje dat in bed ligt met bloed in haar slipje wordt van het internet verbannen. Een kiekje van een vrouw die borstvoeding geeft in het openbaar kan blijkbaar ook al niet. Dat is toch absurd? De meest natuurlijke dingen willen we niet zien.

Instagramkunstenares Joëlle Dubois: 'Een foto van een vrouw die borstvoeding geeft kan al niet meer: absurd'
© Joëlle Dubois

Daarom verwerk ik in zowat elk werk een plant. Die schilder ik op een verwrongen manier, symbolisch voor hoe de natuur wordt onderdrukt in onze maatschappij. En hier bij ons valt het dan eigenlijk nog mee. Binnenkort exposeer ik in Londen, en ik werd al gewaarschuwd: de explicietere beelden mogen niet mee.

De vrouwen in je werk zijn exhibitionistisch, maar komen niet over als slachtoffers. Ze lijken net heel zelfbewust met hun lichaam om te gaan.

DUBOIS: Mensen tonen online het beste van zichzelf. De vrouwen die ik schilder, doen dat inderdaad bewust en staan achter wat ze doen. Baas over eigen lijf, zoiets. Ik heb daar wel respect voor. Maar ze willen vooral gezien worden. Die duizenden video’s van twerkende vrouwen op YouTube: ze zijn allemaal hetzelfde, overal ter wereld. Die dualiteit intrigeert me. We willen er allemaal uitspringen en uniek zijn, maar net daardoor worden we zoals iedereen. Alweer: You Are Not Alone.

In tegenstelling tot de overload aan beelden die ons dagelijks overspoelt, is jouw werk heel intiem. Niet alleen door de taferelen, maar ook door het miniatuurformaat.

DUBOIS: Dat formaat werkt gewoon heel goed voor mij. Maar het versterkt inderdaad het verhaal dat ik vertel. We zijn zo vertrouwd met die beeldschermgrootte. We zitten allemaal in dat kleine boxje, onze eigen kleine digitale wereld.

Vandaar ook de glanzende laag in mijn nieuwer werk. Die maakt alles oppervlakkiger: de verflijnen en details zijn minder zichtbaar. Door de weerspiegeling krijgt de kijker bovendien letterlijk een spiegel voorgehouden, net als bij de smartphone. De mensen even laten opkijken van hun digitale aanhangsel: dat is mijn doel.

You Are Not Alone loopt tot en met zondag 19 februari 2017 in het Geuzenhuis in Gent. Alle info: geuzenhuis.be en joelledubois.be.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content