Vier redenen waarom u beter niet te lang nadenkt over Back to the Future

Michael J. Fox als Marty McFly in Back To The Future © .
Geert Zagers
Geert Zagers Journalist bij Knack Focus

Dertig jaar geleden kwam Back to the Future uit. In het tweede deel van Robert Zemeckis’ tijdreistrilogie dat in 1989 uitkwam, komen Marty McFly en ‘Doc’ op 21 oktober 2015 aan in de toekomst. Vandaag dus… wat ons opnieuw doet mijmeren over de prachtige jaren tachtig, toen hoverboards in het vooruitzicht lagen, elk kind een DeLorean wilde en incest en racisme nog superoké wa… Wacht. Wat? Vier redenen waarom u beter niet te lang nadenkt over de Back to the Future-trilogie.

1. De nauwelijks verholen incest

Even het geheugen opfrissen: de eerste Back to the Future ging over Marty McFly, gespeeld door Michael J. Fox, die met een DeLorean vanuit 1985 naar het verleden reist om het leven van zijn wetenschapsvriend Doc Brown te redden.

In plaats van – we zeggen maar wat – een kwartier in de tijd terug te reizen gaat McFly evenwel naar 1955, waar hij meteen de eerste ontmoeting tussen zijn eigen ouders verhindert en in de rest van de film één taak heeft: zijn mams en paps weer samenbrengen zodat ze hem kunnen verwekken. Concreet: Marty moet verhinderen dat zijn moeder met hem naar bed wil, zodat zijn vader haar kan bonen.

Dat is dus wat in de jaren tachtig als ‘familieplezier voor alle leeftijden’ beschouwd werd.

Wendie Jo Sperber en Michael J. Fox in Back To The Future
Wendie Jo Sperber en Michael J. Fox in Back To The Future© .

Geen idee welke van de twee het is, maar ofwel negeerde iedereen in de jaren tachtig dat Back to the Future nagenoeg openlijk om een incestueuze plot draaide, ofwel vond iedereen dat superoké zolang het luchtig bleef. Tuurlijk, Marty’s moeder wist niet dat hij haar zoon was. En ja, Marty wees al haar avances netjes af. Daar hebt u een punt, mensen van de jaren tachtig. Want uiteindelijk gebeurt er ook niks tussen mama en haar zoon. Hé? Hé?

Wel ja, toch niks dat u te zien kreeg. U moet weten: in het originele script bestond Marty’s plan om zijn moeder af te stoten erin om tegen haar wil haar borsten te betasten. Net voor dat plan in werking zou treden, kuste zijn moeder hem evenwel vol op de mond. Scènes die door Robert Zemeckis gefilmd zijn, maar op de montagevloer eindigden omdat ‘er iets niet juist aanvoelde’.

Vrij zeker dat je een gevangenisstraf riskeert als ze dat soort video’s op je laptop vinden.

2. De impliciete familiale spanningen

Denkt u beter ook niet te lang over na: het happy end van Back to the Future.

Wendie Jo Sperber en Thomas F. Wilson in Back To The Future
Wendie Jo Sperber en Thomas F. Wilson in Back To The Future© .

Voor wie zich dat einde niet meteen voor de geest kan halen: nadat een of andere Biff had geprobeerd om zijn latere vrouw te verkrachten had vader McFly de man in kwestie neergemept, waarna mama McFly alsnog voor paps’ charmes viel en zoonlief Marty weer naar 1985 kon reizen. Eind goed, al goed. Allez, als je negeert dat Biff, de man die Marty’s moeder probeerde te verkrachten, dertig jaar later nog altijd vriend aan huis blijkt te zijn. En dat Marty in het volle besef moet verder leven dat het concept ‘moederliefde’ een rekbaar begrip is. En dat zijn mams een ding heeft voor geweld.

Maar het echte drama is wat zich in het hoofd van vader McFly moet hebben voltrokken, zo omstreeks 1983. Realiseert niemand zich: rond die periode moet George McFly zijn beginnen te beseffen dat de jongen die hij tot dan als zijn zoon had opgevoed, verdacht veel begon te lijken op zijn oude schoolvriend. Die schoolvriend waar zijn vrouw verliefd op was geweest. Die schoolvriend die na het laatstejaarsbal mysterieus verdwenen was.

Noem ons achterdochtig, maar als onze tienerzoon als twee druppels water zou lijken op de jeugdliefde van onze levenspartner, dan zou ‘wellicht het gevolg van een tijdreisavontuur, niks om ons zorgen over te maken‘ niet het eerste zijn wat in ons opkomt.

George McFly moet een vergevingsgezinde kerel geweest zijn.

Dát, of er zijn bij de McFly’s wat onderhuidse spanningen in de vader-zoonrelatie.

3. Het latente racisme

Nog even over dat einde: u herinnert zich misschien nog dat Marty McFly op het schoolbal een liveversie van Johnny B. Goode op gitaar speelt. Het volledige publiek wordt zot, waaronder ook Marvin Berry, de kozijn van een lokale gitarist, die het nummer via de telefoon onverwijld laat horen aan zijn neef Chuck. Als in: Chuck Berry.

Sommige mensen vonden dat grappig.

Andere mensen vonden dat blank revisionisme.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

In het alternatieve 1985 van Back to the Future had Chuck Berry zijn grootste hit te danken aan een blanke. Iemand moet ons dat eens uitleggen. Drie films lang doen Marty en Doc hun best om niets in het verleden te beroeren, zodat het heden niet veranderd wordt. In de tweede film gaan ze vanuit de toekomst zelfs terug naar het verleden om de repercussies voor het heden te herstellen. Ze slagen daar ook aardig in. Waarvoor hulde. Tot Marty McFly ineens naar eigen goeddunken de muziekgeschiedenis besluit te herschrijven en te verblanken, puur en alleen om één avond de held te zijn.

‘Oef. We zijn terug in 1985, Doc. En alles is weer bij het oude.’

‘Alles, Marty?’

‘Oké, rock-‘n-roll is voortaan een blanke uitvinding, gestolen door de zwarten.’

‘Ach ja. Goed genoeg.’

‘Zakkig’ zou hier een eufemisme zijn.

4. De verzwegen mindfuck

Christopher Lloyd en Michael J. Fox in Back To The Future
Christopher Lloyd en Michael J. Fox in Back To The Future© .

Dat is trouwens waar Back to the Future écht ingewikkeld begint te worden: volgens de schoolbalscène in de film leert Chuck Berry Johnny B. Goode van Marty McFly. Maar Marty McFly kent Johnny B. Goode enkel omdat Chuck Berry dat nummer heeft uitgevonden. Als Marty McFly dus niet naar het verleden gereisd was om Johnny B. Goode aan Chuck Berry te leren, zou hij het lied nooit gekend hebben. En het dus ook nooit hebben kunnen aanleren. Johnny B. Goode komt dus uit het niets en Marty McFly is zowel de leerling als de bedenker van het nummer.

Dat is alsof je naar het verleden reist om je moeder te bezwangeren van jezelf: theoretisch mogelijk volgens Einstein, maar heel, heel moeilijk om te vatten.

Wat overigens een fijn bruggetje is naar veruit de meest complexe paradox van Back to the Future.

Volgt u even mee: Marty McFly probeert de hele film lang zijn eigen verwekking mogelijk te maken. Lukt dat niet, dan verdwijnt hij. Maar stel dat hij verdwijnt en dus niet geboren wordt, dan zou hij ook nooit naar het verleden zijn gereisd om zijn eigen verwekking te kunnen verhinderen. Wat betekent dat hij gewoon geboren wordt. En naar het verleden reist om zijn eigen verwekking te verhinderen. Wat betekent dat hij verdwijnt. En dus geboren wordt. En weer verdw…

Wij hebben ’s avonds moeite met inslapen.

De dokters weten niet meteen hoe dat komt.

Neem deel aan onze Back to the Future-wedstrijd en maak kans op één van de 5 blu-ray-boxen van de ‘Back to the Future Trilogy’.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content